Kreatywność i dwujęzyczność: Jak sygnatury neuronowe generowania i oceny kreatywnych pomysłów rezonują w języku ojczystym i drugim- kierownik projektu dr Rafał Jończyk

Konkurs do projektu w ramach dodatkowej puli miejsc do Szkoły Doktorskiej Nauk o Języku i Literaturze w dyscyplinie: językoznawstwo

Opis projektu 

Kreatywność jest jedną z najważniejszych i najbardziej pożądanych umiejętności człowieka. Kreatywne rozwiązania kwestionują schematyczne myślenie i torują drogę ludzkim innowacjom i postępowi. Aby rozwiązanie można było uznać za kreatywne, musi być nowe (nietypowe, unikalne) i użyteczne (sensowne, możliwe do zastosowania). Na przykład, kopertę można by zakleić kilkoma kroplami miodu. Z drugiej strony, jeśli rozwiązanie jest nowe, ale nie ma wartości, jest nieadekwatne, a nawet głupie, tak jak zaklejenie koperty kilkoma kroplami oleju. Ocena, czy kreatywne rozwiązanie jest użyteczne, jest zatem kluczowa w procesie angażowania kreatywności. Zaskakujące jest zatem to, jak mało wiemy o tym, co dzieje się, gdy dostrzegamy kreatywne rozwiązanie wśród zwykłych pomysłów. Badania neurobiologiczne koncentrowały się dotychczas na tym, co dzieje się, gdy wpadamy na kreatywne pomysły, a rzadziej na tym, co dzieje się gdy je dostrzegamy. W tym projekcie zidentyfikujemy sygnatury mózgowe związane zarówno z tworzeniem kreatywnych pomysłów, jak i ich oceną, oraz zbadamy dynamiczny związek między nimi. Ponieważnasz świat jest w dużej mierze dwujęzyczny, przyjrzymy się również, czy język, w którym myślimy o kreatywnym rozwiązaniu (język ojczysty lub obcy), znacząco wpływa na efektywność kreatywnego rozwiązania. Te cele badawcze zostaną zrealizowane przez dedykowany, interdyscyplinarny i międzynarodowy zespół naukowców, stworzony specjalnie na potrzeby tego projektu.

Opis badań. Zaprojektowaliśmy sześć eksperymentów. W pierwszej kolejności, opracujemy 300 mini-problemów do rozwiązania (np. Aby naprawić chwiejny stół, mogę użyć [...]) i poprosimy uczestników o wymyślenie zwykłych i kreatywnych rozwiązań tych problemów. Po drugie, zarejestrujemy EEG u uczestników czytających mini-problemy kończące się zwykłymi, kreatywnymi lub bezsensownymi rozwiązaniami, aby zidentyfikować sygnatury mózgowe oceny kreatywnych pomysłów. Po trzecie, zarejestrujemy EEG, gdy uczestnicy wpadną na swoje najbardziej kreatywne rozwiązanie mini-problemów, a następnie gdy ocenią alternatywne rozwiązanie tego samego problemu (stworzone przez grupę osób w pierwszym eksperymencie), aby zbadać relację między tworzeniem a oceną pomysłów. Po czwarte, uczestnicy będą najpierw wymyślać wiele kreatywnych rozwiązań problemów, a następnie zostaną im losowo zaprezentowane do oceny ich własne rozwiązania lub rozwiązania innych osób z pierwszego eksperymentu, co pozwoli nam po raz pierwszy zbadać neuronalną podstawę oceny własnych oraz cudzych pomysłów. Na koniec, w dwóch eksperymentach inspirowanych dwoma ostatnimi, sprawdzimy, czy język, w którym uczestnicy wymyślają i oceniają kreatywne rozwiązania (język ojczysty – polski lub język obcy – angielski), wpływa na proces wymyślania oraz oceniania kreatywnych pomysłów u osób dwujęzycznych.

Powody realizacji tych badań. Ponieważ zdolność dostrzeżenia kreatywnego rozwiązania jest równie istotna, co zdolność jego wymyślenia, musimy lepiej zrozumieć, co się dzieje, gdy ludzie postrzegają pomysł jako kreatywny (lub nie) oraz jak wymyślanie pomysłów współdziała z ich oceną. Ponadto, ponieważ wiele problemów współczesnego świata wymaga międzynarodowego, wielojęzycznego wysiłku, nadszedł czas, aby odkryć możliwy wpływ języka, w którym rozwiązywane są problemy, na proces kreatywny. Zrozumienie relacji między tworzeniem a oceną pomysłów jest bardzo istotne, biorąc pod uwagę kluczową wartość kreatywności we współczesnym społeczeństwie, a badanie wpływu języka na proces twórczy jest równie ważne w obliczu eksplozji problemów o globalnym zasięgu (zmiany klimatyczne, stosunki i negocjacje dyplomatyczne, itp.). 

Oczekiwane wyniki. Nasz projekt wyznaczy nową drogę, odkrywając po raz pierwszy współzależność między tworzeniem a oceną kreatywnych pomysłów, zarówno w języku ojczystym, jak i obcym. Oczekujemy, że nasze wyniki będą miały istotny wpływ na szybko rozwijającą się dziedzinę neuronauki kreatywności. Wierzymy, że nasz projekt może mieć również istotne implikacje dla codziennego życia. Zrozumienie kreatywnego rozwiązywania problemów jest kluczowe we współczesnym świecie, gdzie złożone i szybko zmieniające się wyzwania – takie jak zanieczyszczenie planety czy globalne kryzysy zdrowotne – wymagają innowacyjnych i elastycznych rozwiązań. Zrozumienie roli języka(-ów) w tym procesie może prowadzić do strategicznych zarządzeń, a nawet do tworzenia polityki w kontekstach międzynarodowych, gdzie wielojęzyczność szybko staje się normą.

Kierownik projektu dr Rafał Jończyk-   NCN 2024/54/E/HS6/00066

Rekrutacja

Komisja Rekrutacyjna  

Harmonogram rekrutacji:

Opłata rekrutacyjna

Opłata rekrutacyjna do szkoły doktorskiej wynosi 300 zł.

Forma postępowania kwalifikacyjnego

Język postępowania kwalifikacyjnego, w tym rozmowy kwalifikacyjnej

Język polski lub języku angielskim. 

Wymagane dokumenty  

Osoba ubiegająca się o przyjęcie do Szkoły Doktorskiej rejestruje sie w systemie IRK (Internetowa Rejestracja Kandydata) i składa dokumenty w formie elektronicznej.

Kandydat zobowiązany jest do:  

1) wypełnienia formularza rejestracyjnego i załączenia zdjęcia w wersji elektronicznej o wymiarach 20 mm x 25 mm w rozdzielczości co najmniej 300 dpi; 

2) określenia dyscypliny naukowej, w ramach której kandydat będzie przygotować rozprawę doktorską w szkoły doktorskiej; 

3) wyrażenia zgody na przetwarzanie danych osobowych na potrzeby rekrutacji; 

4) załączenia CV; 

5) załączenia listu motywacyjnego wraz ze wskazaniem dyscypliny naukowej, w której kandydat chciałby uzyskać stopień naukowy doktora; 

6) załączenia skanu odpisu dyplomu ukończenia studiów wyższych wraz z suplementem do dyplomu, potwierdzającego uzyskanie kwalifikacji na poziomie 7. Polskiej Ramy Kwalifikacji, a w przypadku absolwentów z roku akademickiego 2024/2025, którym nie został wydany jeszcze dyplom, zaświadczenia o uzyskaniu kwalifikacji na poziomie 7. Polskiej Ramy Kwalifikacji wraz z informacją na temat przebiegu studiów, z zastrzeżeniem ust. 3; 

7) załączenia oświadczenia o udokumentowanych osiągnięciach oraz dokumentów potwierdzających te osiągnięcia (w przypadku dokumentów w języku innym niż polski i angielski należy dołączyć tłumaczenie); należy wskazać osiągnięcia podlegające ocenie:

      a) w liczbie do 3 – w przypadku osiągnięć naukowych;

      b) w liczbie do 3 – w przypadku innych osiągnięć - zgodnych z kryteriami, o których mowa w § 11. 

8) załączenia propozycji autorskiego projektu badawczego, a w przypadku rekrutacji w związku z realizacją projektu badawczego – autorskiej koncepcji realizacji projektu grantowego, wraz z bibliografią (do 8 stron standardowego maszynopisu, maks. 15 000 znaków ze spacjami);

 9) załączenia podania o przyjęcie do szkoły doktorskiej, pobranego z systemu IRK;   

10) wniesienia opłaty rekrutacyjnej.    

 

  Osoby, które uzyskały niezbędne wykształcenie poza terenem Rzeczypospolitej Polskiej, składają dodatkowo: 

       1) skan dokumentu poświadczającego wykształcenie – dyplom z suplementem studiów pierwszego stopnia (Bachelor degree) i dyplom z  suplementem studiów drugiego stopnia (MSc, MA) w języku oryginalnym i w poświadczonym tłumaczeniu na język angielski lub na język polski; 
       2) skan paszportu w przypadku cudzoziemców. 

Kryteria oceny

W postępowaniu rekrutacyjnym uwzględnia się:  

1) co najmniej bardzo dobrą lub równoważną ocenę z dyplomu studiów drugiego stopnia albo jednolitych magisterskich (5 pkt.); w przypadku kandydatów, którzy ubiegają się o przyjęcie na podstawie najwyższej jakości osiągnięć naukowych (np. przyznanie grantu w ramach konkursu „Perły Nauki”) kandydatowi przyznaje się 5 pkt.; 

2) ocenę maksimum trzech udokumentowanych osiągnięć naukowych kandydata, zgodnych ze szczegółowymi kryteriami osiągnięć kandydata, załączonych podczas elektronicznej rejestracji w systemie IRK; nie więcej niż 20 pkt.; 

3) inną udokumentowaną działalność kandydata, na podstawie wskazanych przez kandydata maksimum trzech osiągnięć zgodnych ze szczegółowymi kryteriami osiągnięć kandydata dla danej dyscypliny; nie więcej niż 5 pkt.; 

4) wynik rozmowy kwalifikacyjnej, przy czym zakres rozmowy kwalifikacyjnej obejmuje:

a) wiedzę oraz kompetencje kandydata istotne dla planowanych badań, w tym również właściwe dla wskazanej dyscypliny naukowej,

b) elementy metodologii badań właściwe dla wskazanej dyscypliny; za rozmowę kwalifikacyjną można otrzymać nie więcej niż 50 pkt.; maksymalny czas trwania rozmowy kwalifikacyjnej może wynieść 30 minut. 

5) ocenę przygotowanego na potrzeby rekrutacji projektu badawczego, a w przypadku rekrutacji w związku z realizacją projektu badawczego – autorskiej koncepcji realizacji projektu grantowego,(nie więcej niż 20 pkt.) ze szczególnym uwzględnieniem: 

a) umiejętności sformułowania celu badań oraz przedstawienia problemu badawczego;

b) oryginalności pomysłu badawczego oraz umiejętności doboru sposobu rozwiązania problemu badawczego; 

c) metodologii właściwej dla wskazanej dyscypliny; 

d) znajomości stanu badań wraz z podstawową bibliografią;

e) znaczenia projektu dla rozwoju wskazanej dyscypliny.   

Warunki przyjęcia do szkoły doktorskiej 

Maksymalna liczba punktów to 100 punktów. Warunkiem przyjęcia do szkoły doktorskiej jest znalezienie się na liście rankingowej, w obrębie limitu miejsc dla danej dyscypliny naukowej i uzyskania minimum 60 punktów z całości postępowania kwalifikacyjnego.  

Program kształcenia

Kształcenie w szkole doktorskiej trwa 8 semestrów. Kształcenie prowadzone jest na podstawie ramowego planu kształcenia oraz indywidualnego planu badawczego i kończy się złożeniem rozprawy doktorskiej.

Ramowy plan kształcenia w szkole doktorskiej obejmuje katalog modułów zajęć obowiązkowych, obowiązkowych do wyboru i fakultatywnych wraz z:

1)    określeniem ich harmonogramu

2)    sposobem ich realizacji

3)    weryfikacją efektów uczenia się.

Rozpoczęcie kształcenia w dniu 1 października 2025 roku. 

Promotorzy

Doktorant pracuje pod kierunkiem promotora lub promotorów albo promotora i promotora pomocniczego, którzy będą wyznaczeni w terminie 3 miesięcy od rozpoczęcia kształcenia w szkole doktorskiej.

Zasady rekrutacji do szkół doktorskich Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w roku akademickim 2025/2026 zgodnie z Uchwałą nr 46/2024/2025 Senatu UAM z dnia 27 stycznia 2025 r.